Në luginën e Patokut buzë detit Adriatik, peshkatarët kanë gjetur mënyra të reja për të peshkun në breg. Boshti i një automjeti të vjetër të markës “Benz” shërben për të vendosur në lëvizjet e litarëve, që janë bërë rrjetat e peshkimit. I gjithë procesi drejtohet nga kabina e makinave. Praktikat primitive të peshkimit nuk janë problemi vetëm i peshkatarëve të kësaj zone. Shqetësimi kryesor është minimizimi i stokut të peshkut. Në lagunën Kune Vain, ulja e sasisë së peshkut lidhet me shumë lidhje.
Ndër më të rëndësishmit është ndotja që vjen nga qyteti i Lezhës apo nga kimikatet që duhet për të gjetur, të cilat mbërrijnë në lagunë përmes hidrovoreve.
“Problemi i ndotjes është hidrovori, i cili bjen të gjitha mbeturinat e zonave të ndryshme. Të gjithë detergjentet dhe helmet kalojnë në lagunë dhe peshku që nuk hyn. Vetë laguna është cekur nga hyrja e Drinit që futet brenda. Ka ra me shumë- shumë hyrja e peshkut dhe prodhimi i peshkut,”- thotë Çelë Gjetja nga Organizata e Menaxhimit të Peshkimit në Kune- Vain.
Rënia e stokut të peshkut nuk është vetëm në luginën e Patokut, por është e tërë në të gjithë vijën bregdetare të Shqipërisë. Sipas ekspertëve të fushës, kjo ka ndodhur për shkak të peshkimit pa kriter dhe të paligjshëm, por edhe nga kompanitë e mëdha që operojnë në këtë biznes.
“Pranohet gjerësisht që në tre dekadat e fundit, ka një ulje të stokut të peshkut. Nëse kapnim 100 peshq, 100 ngjala sot kapim 25,”-thotë Spase Shumka, profesor i Akuakulturës në Universitetin Bujqësor të Kamzës.
“Kohët e fundit që janë të gjithë peshkatarëve quhen peshkim në nivel të vogël. Ata nde me faktin që kompanitë e mëdha, të cilat anije kanë të mbajnë, gjuajnë jo në treg e disa milje bregut të madh, por ato futen edhe në fundore duke gjuajtur në këtë mënyrë edhe në atë që nuk iu përkasin atyre. Kjo ka efekte shumë negative,”-shtoi ai.
Sipas të dhënave të Organizatës së Ushqimit dhe Bujqësisë, FAO, deti Mesdhe ka një shkalle të lartë të peshimit dhe vetëm 36.6% e specieve janë të shfrytëzuara në mënyrë të tillë. Bazuar në rekomandimet e FAO, Shqipëria ka ndaluar dhënien e të reja për peshkim tregtar profesional prej vitit 2020 si dhe i ka anijet e mëdha të peshkimit me sistem monitorimi satelitor për të ndaluar aktivitetin e tire përtej ajrores prej 3 milje detare ose 50 metra thellësi.
Foto ilustruese
Sipas Ministrisë së Bujqësisë, peshkimi tregtar me anije të mëdha është i formalizuar në të, ndërsa sistemi i monitorimit të sektorit ekonomik të vëzhgimit është në kohë reale përmes satelitit.
“Që nga fundi i janarit 2022 deri më sot, asnjë anije peshkimi nuk ka hyrë në zonën e ndaluar dhe nuk është marrë asnjë masë administrative,”- tha për BIRN zv.ministri i Bujqësisë, Roland Kristo.
Ekspertët e Akuakulturës i vënë në dyshim rezultatet e ministrisë, pasi në ekspeditat e tyre kanë gjetur dëme në habitatin e tyre, që sipas tire nuk mund të shkaktohen kurrsesi nga peshkatarët e vegjël dhe mjetet e tire primitive.
“Gjithnjë e më pak ne ndeshim molusqe që janë të përcaktuara për zonat e thella, të cilat gjuhen me trata. Ose sfungjerët e detit po vendosin drejt niveleve minimale. Yjet e detit, iriqët e detit, kastravecët e detit por edhe grupe të tjera siç janë knedarët… Si rezultat i përdorimit të tratave, ato nuk janë vetëm në gjendjen e tyre që nuk është në zonën cirkalitorali, zona që shkon mbi 40 metra thellësi, por edhe në zona të tjera të cilat janë më të cekëta,”- thekson Spase Shumka.
Profesor Shumka e konsideron gjithashtu shqetësuesinë e peshqve të gjuetisë shumë të vogël dhe apel për më shumë kontroll ndaj operatorëve të peshkimit./BIRN