Një hetim i fundit i SPAK ka zbuluar një skandal tronditës korrupsioni që përfshin Agjencinë Kombëtare të Shoqërisë së Informacionit (AKSHI) – institucioni përgjegjës për tenderët e teknologjisë së informacionit në shtet. Një grup i strukturuar kriminal me 8 persona nën hetim akuzohet se ka manipuluar procedurat e prokurimit publik në AKSHI, duke shkelur barazinë e pjesëmarrësve në tenderë, konkurrencën e ndershme dhe madje duke kryer veprime të dhunshme e rrëmbim personi. Ky grup përfshinte zyrtarë të lartë shtetërorë, administratorë publikë dhe biznesmenë të sektorit IT, të cilët vepruan së bashku për të favorizuar kompani të caktuara dhe për të përfituar në mënyrë tëpaligjshme miliona lekë nga kontratat publike.
Në dhjetor 2025, Gjykata e Posaçme për Korrupsionin dhe Krimin e Organizuar ka caktuar masat e para sigurimit për të dyshuarit kryesorë: Ergys Agasi dhe Ermal Beqiri u vendosën në arrest me burg; Mirlinda Karçanaj (ish-Drejtoresha e Përgjithshme e AKSHI) dhe Hava Delibashi (zëvendësdrejtoresha) në arrest shtëpie; Erjon Ismaili (zyrtar i lartë policie) u pezullua nga detyra dhe iu ndalua dalja jashtë shtetit; ndërsa Andis Papa, Gëzim Hoxha dhe Rogers Rryta(biznesmenë të përfshirë) u lanë me masë ndalimi të daljes jashtë shtetit. Hetimi vazhdon, teksa autoritetet dyshojnë se mund të ketë edhe bashkëpunëtorë të tjerë të paidentifikuar ende në këtë skemë.
Ky artikull rindërton ngjarjet dhe skemën e plotë të korrupsionit, bazuar në dosjen hetimore zyrtare dhe vendimin e Gjykatës së Posaçme për këtë çështje. Në vijim, zbulojmë se si një grup i strukturuar kriminal arriti të manipulojë sistemin e tenderimeve publike, rolet që luajti secili prej të dyshuarve, provat kyçe (përfshirë përgjime telefonike e pamje survejimi) dhe ndikimin e thellë që ky rast ka mbi integritetin institucional.
Skema e manipulimit të tenderëve në AKSHI
Hetimet zbulojnë se grupi kriminal kishte ngritur një mekanizëm kompleks për të kontrolluar tenderët publikë te AKSHI. Në krye qëndronin zyrtarët brenda AKSHI, të cilët siguronin që dokumentet dhe procedurat e prokurimit të kurseheshin sipas interesave të grupit. Përmes ndryshimit të kritereve, anulimit të pajustifikuar të garave dhe diskualifikimit arbitrar të ofertuesve të padëshiruar, ata garantonin që kontratat t’i fitonin kompanitë e lidhura me ta. Për shembull, në një rast hetimor dokumentohet sesi Komisioni i Vlerësimit të Ofertave në AKSHI veproi me qëllim për të kualifikuar kompaninë “Fastech” sh.p.k. – e cila kishte ofertën më të lartë financiarisht – duke i shpallur fituese në vend të një ofertuesi më të lirë. Ky veprim u arrit duke manipuluar vlerësimin teknik: kriteret u lexuan në mënyrë të tillë që të skualifikohej oferta më e ulët dhe të kualifikohej “Fastech”, pavarësisht se ishte ekonomikisht më e pafavorshme, çka tregon qartë favorizimin e qëllimshëm të saj nga ana e komisionit të brendshëm.
Një taktikë tjetër ishte anulimi i përsëritur i tenderëve kur rezultati nuk i pëlqente grupit. Në dosje përmendet një procedurë e furnizimit me pajisje hardware në AKSHI, në bashkëpunim me kompaninë “InfoSoft”, e cila u zhvillua dy herë dhe u anulua të dyja herët pa asnjë shkak të arsyeshëm. Kjo praktikë – e cënimit të barazisë së garës – përdorej për të penguar fitoren e operatorëve të padëshiruar dhe për të ritenderuar projektin derisa fitues të dilte kompania e preferuar prej tyre.
Përveç manipulimit brenda AKSHI-t, grupi kriminal dyshohet se shfrytëzoi edhe metoda kibernetike për të goditur konkurrentët. Një kompani e dëmtuar (shoqëria “ABS”) pretendoi se llogaria e saj në sistemin e prokurimeve elektronike u hakerua në kulmin e procesit, duke e penguar të konkurronte normalisht. Edhe pse Komisioni i Prokurimeve Publike (KPP) deklaroi se s’kishte mundësi të verifikonte një ndërhyrje të tillë, hetimi ngre dyshime serioze se vetë anëtarë të grupit kishin akses të paautorizuar në sistem ose bashkëpunëtorë me njohuri teknike për të sabotuar ofertat e kundërshtarëve.
Në thelb, skema operonte në dy fronte paralele: (1) nga brenda institucionit publik (AKSHI) ku zyrtarët e korruptuar kuronin specifikimet teknike, afatet dhe komisionet e vlerësimit sipas porosisë së grupit, dhe (2) nga jashtë, ku kompanitë private dhe ndërmjetësit e lidhur me ta ofronin oferta formalisht konkurruese, por në prapaskenë ndanin informacion konfidencial dhe role të dakorduara paraprakisht. Në shumë procedura, kompanitë konkurruese ishin fiktive – d.m.th. ndërmjet tyre kishte marrëveshje ose lidhje pronësie – me qëllim krijimin e përshtypjes së garës, kur në të vërtetë fituesi ishte i paracaktuar. Kjo u konfirmua në një tender ku morën pjesë vetëm “Soft&Solution” sh.p.k. dhe “Ji Solution” sh.p.k.: oferta e parë (279,999,999 lekë pa TVSH) u shpall “e vetme e vlefshme” dhe fituese ndaj ofertës së dytë (299,213,850 lekë). Mirlinda Karçanaj, si Drejtore e AKSHI-t, personalisht miratoi raportin përmbledhës që shpalli fituese Soft&Solution dhe nënshkroi njoftimin e kontratës me këtë kompani. Kjo kompani rezulton e kontrolluar nga vetë anëtarët e grupit, çka tregon qartë konfliktin e interesit dhe abuzimin me detyrën publike.
Personazhet kryesore dhe rolet e tyre
Ergys Agasi – Konsiderohet si “koka” e grupit, koordinatori mes botës publike dhe asaj private. Agasi (38 vjeç) nuk mbante pozicion zyrtar në AKSHI, por hetimi tregon se ai kishte ndikim dhe lidhje të forta brenda institucionit. Në prapaskenë, ai organizonte takime me zyrtarët e AKSHI-t dhe biznesmenët e përfshirë, ku jepeshin udhëzimet për tenderët e radhës. Agasi përmendet se kishte biznes privat “EA Tobacco” – një ambient që grupi e përdorte shpesh si vend takimi. Pikërisht në këtë lokal janë regjistruar shumë nga bisedat kompromentuese mes anëtarëve të grupit. Në një prej përgjimeve, Agasi shfaq vetëbesimin e tij të tepruar duke siguruar se tenderi që kishin “rregulluar” do të dilte me sukses: “99.9 [përqind] do bëhet… ja me bast” – deklaron ai, duke qetësuar bashkëpunëtorin se plani është në rrugë të mbarë. Përgjatë hetimit, banesat dhe ambientet private të Agasit u kontrolluan nga autoritetet, të cilat sekuestruan celularë, kamera, kompjuterë dhe dokumente të ndryshme financiare që pritet të shërbejnë si prova shtesë për aktivitetin e tij. Si person kyç i skemës, Agasi ende nuk eshte arrestuar pavaresisht tentativave te Prokurorise dhe Policise. Madje pas kontrolleve te agjenteve të BKH në zyrat e tij u gjetën rreth 3 mln euro shishe vere. Një dite pas sekuestrimit te tyre, çuditerisht pjesa më e madhe e verërave u “zhduken” nga qilari i Agasit e për kete policia qe nuk gjeti vetë Agasin shpalli ne kerkim djalin e xhaxhait të tij Eno Agasi. Demi ndaj shtetit per verërat pa pullë fiskale ne zyren e Agasit mendohest se kap vlerën e 45 milione lekëve.
Ermal Beqiri – I njohur ndryshe edhe si “truri tekniko-financiar” i skemës, 43-vjeçari Beqiri është biznesmeni që operonte kompanitë private të përfshira. Ai rezulton i lidhur me shoqëritë “Soft&Solution”, “Communication Progress”, “Fastech” e të tjera, të cilat në letra paraqiteshin si konkurente në tenderë, por në realitet ishin nën kontrollin e grupit. Beqiri dyshohet se ishte përfituesi kryesor financiar i kontratave të fituara në mënyrë të paligjshme. Sipas një dëshmie nga hetimi, një prej ortakëve të tij (Andis Papa) ka pranuar se i ka kryer pagesa mbi 1.5 milionë eurokompanisë “EA Solution” (të afërt me Beqirin) për projekte ku kishin bashkëpunuar. Kjo tregon përmasën e përfitimeve ekonomike që rridhnin drejt xhepave të grupit. Veç anës financiare, roli i Beqirit zbulohet edhe në prapaskenat kriminale: SPAK ka arritur në përfundimin se ishte pikërisht Ermal Beqiri ai që orkestroi rrëmbimin e biznesmenit rival Gerond Meçe në gusht 2025. Ai dyshohet se mobilizoi resurset e grupit (përfshi edhe persona të armatosur) për të frikësuar dhe detyruar Meçen të tërhiqej nga ankimimet e tij. Aktualisht, Ermal Beqiri i akuzuar si një nga organizatorët kryesorë të veprave penale që variojnë nga korrupsioni e deri te rrëmbimi dhe pastrimi i parave eshte ne arrati.
Mirlinda Karçanaj – Ish-drejtoresha e përgjithshme e AKSHI-t (52 vjeçe) është zyrtarja më e lartë e përfshirë në këtë çështje. Si drejtuesja e institucionit, ajo kishte kompetencën përfundimtare mbi shumë procese të prokurimit, nga miratimi i kritereve deri te nënshkrimi i kontratave me fituesit. Sipas dosjes hetimore, Karçanaj ka firmosur një sërë urdhrash e dokumentesh që lehtësuan skemën: ngritjen e grupeve të punës “të posaçme” për tenderë, ndryshimin e komisioneve vlerësuese, aprovimin e raportimeve të dyshimta dhe shpalljen e fituesve të paracaktuar. Gjatë vitit 2023-2024, ajo zhvilloi takime të fshehta me Agasin dhe Beqirin, shpesh jashtë ambjenteve zyrtare. Një seri survejimesh filmike e kapën Karçanajn duke u takuar me ta në orët e mbrëmjes, për shembull në ambientet e “EA Tobacco” më 17 janar 2024. Nga përmbajtja e bisedave të tyre (të përgjuara nga SPAK) dyshohet se Karçanaj informonte grupin për detajet teknike të tenderëve dhe diskutonte mënyrat sesi të hartoheshin kriteret e favorshme për ta: në një moment ajo flet për “projektin bin 2 milionë, ne do ta bëjmë 4”, ose shprehet se një kriter i caktuar “nuk futet as në eksperiencë” – duke sugjeruar heqjen e kërkesave për eksperiencë që përjashtonin kompaninë e preferuar. Këto fakte e bëjnë të qartë se Mirlinda Karçanaj keqpërdori funksionin e saj publik për t’i shërbyer interesave private të grupit, në kundërshtim flagrant me ligjin. Aktualisht ajo ndodhet në arrest shtëpie, ndërsa ndaj saj rëndojnë akuzat për korrupsion, shpërdorim detyre dhe pjesëmarrje në grup kriminal.
Hava Delibashi – Në cilësinë e zëvendësdrejtoreshës së AKSHI-t, Delibashi (39 vjeçe) ishte krahu i djathtë i Karçanajt brenda institucionit. Ajo firmoste dokumente si zëvendësuese e drejtoreshës kur kjo e fundit duhej të ruante distancën formale, dhe merrej me komunikimet e brendshme. Dokumentet zbulojnë se shumë shkresa zyrtare mbi tenderët – p.sh. relacionet për fondet limit, argumentimin e kritereve, njoftimet e fituesve – u dërguan “për dijeni” edhe në emër të Delibashit. Kjo tregon se ajo ishte në dijeni dhe bashkëvepruese në vendimet e marra. Në praktikë, Delibashi koordinonte stafin teknik të AKSHI-t për t’u siguruar që udhëzimet e Karçanajt dhe grupit zbatoheshin: p.sh. transmetonte porositë për përfshirjen ose heqjen e kritereve të caktuara nga termat e referencës, orientonte anëtarët “e besuar” të komisioneve të vlerësimit si të votonin, si dhe mbulonte gjurmët e ndërhyrjeve të jashtme. Edhe Hava Delibashi për momentin është e izoluar (arrest shtëpie), pasi prova të shumta indirekte e vendosin atë në boshtin e skemës korruptive.
Erjon Ismaili – Rasti bëhet veçanërisht tronditës kur zbulohet se në grup ishte përfshirë edhe një funksionar i lartë i Policisë së Shtetit. Erjon Ismaili (46 vjeç) gjatë periudhës në hetim mbante detyrën Zv/Drejtor i Policisë Vendore Tiranë. Duke qenë në këtë pozicion, ai kishte qasje tek informacionet hetimore konfidenciale dhe një ndikim të madh te forcat e rendit. Sipas provave, Ismaili e përdori pushtetin e tij për të favorizuar grupin kriminal dhe frikësuar kundërshtarët e tyre. Në fillim të vitit 2025, ai personalisht – qoftë drejtpërdrejt, qoftë përmes ndërmjetësve – paralajmëroi pronarin e kompanisë ABS, Gerond Meçe, që “të rrinte sa më larg AKSHI-t”.
Kjo ndodhi pak kohë para se Meçe të rrëmbehej, dhe del qartë si përpjekje për ta trembur atë që të hiqte dorë nga ankesat e tij. Me fjalë të tjera, polici i lartë po i bënte presion një biznesmeni në emër të mafias së tenderëve. Ismaili dyshohet gjithashtu se ka dekonspiruar hetimet e mundshme ndaj grupit.
Në një bisedë të përgjuar më 5 dhjetor 2023, Ergys Agasi flet në telefon dhe informon se “do të vijë Ervina se do të bëhet një aksion për disa falsifikime… dhe që mos dalë fjala, se duan që t’i plasin mrena… me kujdes”. Kjo ngre dyshimin se dikush nga brenda policisë (për shembull, Erjon Ismaili) e kishte vënë në dijeni Agasin për një operacion të afërt policor, duke i mundësuar atij të marrë masa për fshehjen e provave. Roli i Ismailit në rrëmbimin e Gerond Meçes po ashtu është objekt hetimi – dokumentet flasin se ai, së bashku me Agasin e Beqirin, planifikuan dhe organizuan aktin e rrëmbimit. Momentalisht, Erjon Ismaili është pezulluar nga detyra në polici dhe është nën masën e ndalimit të daljes jashtë vendit, teksa akuzohet për shpërdorim detyre dhe bashkëpunim në veprimtarinë kriminale. Rasti i tij ngre pikëpyetje të forta mbi infiltrimin e krimit të organizuar në organet ligjzbatuese.
Andis Papa, Gëzim Hoxha dhe Rogers Rryta – Këta tre individë janë përfaqësues të sektorit privat IT të cilët u bënë pjesë e skemës korruptive. Edhe pse me role dytësore krahasuar me emrat e mësipërm, ata luajtën funksione specifike në realizimin e planit:
- Andis Papa (50 vjeç) është administrator biznesi që ka bashkëpunuar ngushtë me Ermal Beqirin. Ai administroi një kompani që konkurronte në disa tenderë krah firmave të Beqirit, duke dhënë idenë e një konkurrence normale. Në fakt, Papa ishte pjesë e marrëveshjes, dhe kompania e tij shërbente si “mbushëse” në tenderë për të plotësuar numrin e ofertuesve. Ai ka pranuar se ndërmarrja e tij i ka kaluar shuma të konsiderueshme parash kompanisë së Beqirit për punë që në letër figuronin si nënkontraktime.
- Gëzim Hoxha (47 vjeç) është një tjetër biznesmen IT që fillimisht u paraqit si viktimë e skemës (kompania e tij humbi disa tenderë të dyshimtë në AKSHI) por më pas dha dëshmi bashkëpunuese që zbardhin prapaskenat. Hoxha deklaroi se në një rast, tenderi i AKSHI-t për pajisje kibernetike u anullua pa shpjegim dy herë, gjë që i krijoi atij dyshime për manipulim. Ai përmendi se kompania e tij ishte kontaktuar në prapavijë nga njerëz të lidhur me “Soft&Solution” të Beqirit, që i sugjeruan të “bashkëpunonte” ose të hiqte dorë. Pasi refuzoi, Hoxha vuri re se filluan t’i bllokoheshin edhe procedura të tjera ku merrte pjesë, çka e shtyu të dyshonte te ekzistenca e grupit. Deklaratat e Gëzim Hoxhës ndihmuan hetuesit të kuptonin metodologjinë e bllokimit të konkurentëve dhe rolin e secilit në këtë skemë.
- Rogers Rryta (36 vjeç) është i vetmi nga grupi që nuk lidhet drejtpërdrejt me sektorin e IT, por dyshohet se veproi si ndërmjetës financiar. Ai ka të dhëna se ka lëvizur para midis llogarive të kompanive të përfshira dhe personave kryesorë të skemës, duke ndihmuar në fshehjen e origjinës së parave – pra, në pastrimin e produkteve të veprës penale. Rryta dyshohet gjithashtu se ka shërbyer si “garant” i heshtjes për anëtarët e tjerë, duke u siguruar që secili merrte pjesën e vet të fitimit dhe nuk devijonte nga plani. Aktualisht ai, njësoj si Papa e Hoxha, ndodhet nën masën e ndalimit për të dalë jashtë vendit dhe po hetohet në gjendje të lirë.
Gerond Meçe – viktima dhe dëshmitari kyç: Edhe pse jo pjesë e grupit kriminal, historia e këtij skandali nuk mund të kuptohet pa rolin e Gerond Meçes – pronarit të kompanisë ABS dhe personit që pati guximin t’i bënte ballë skemës, por që për këtë arsye u ndëshkua ashpër. Kompania e Meçes operon prej vitesh në tregun e TIK dhe, sipas vetë deklarimit të tij, nga janari deri në korrik 2025 kishte ankimuar rreth 20 tenderë publikë ku dyshonte për parregullsi, shumica e të cilëve në AKSHI. Ndër këto procedura ishin projekte të rëndësishme si “Ndihma Ekonomike” (sistem për shërbimet sociale), “Biletimi elektronik” (për muze dhe site kulturore), “Software për Policinë” etj. Meçe po bëhej “pengesë”serioze për planet e grupit, duke i denoncuar manipulimet e dyshuara. Si reagim, grupi fillimisht u mundua ta trembë përmes rrugëve zyrtare: vetë zv.drejtori i Policisë, Erjon Ismaili, i dërgoi fjalë që të tërhiqej nga AKSHI. Kur kjo nuk dha rezultat, ata kaluan në ekstrem.
12 gusht 2025 – rrëmbimi: Në mesditën e asaj dite, pasi kishte dalë nga banesa, Gerond Meçe u konfrontua nga persona të maskuar që pretenduan se ishin oficerë policie me një urdhër arresti. Ata i vunë prangat dhe e futën me forcë në një automjet, duke i mbuluar kokën me një kapuç. Gjatë rrugës, Meçe kuptoi se diçka s’po shkonte (autorët nuk dinin as t’i vinin prangat siç duhej, gjë që e bëri të dyshonte se nuk ishin realisht policë). Ai u ankua te rrëmbyesit: “Çuna, unë jam në moshë… kapuçi që kam në kokë më pengon frymëmarrjen” – u tha, duke u lutur t’ia heqin pak që të marrë frymë.
Fillimisht ata ia liruan kapuçin dhe i kërkuan kodin e telefonit; kur ai refuzoi ta jepte (“do t’jua jap në komisariat”, u tha), rrëmbyesit ushtruan dhunë duke i shtrënguar prangat dhe goditur për ta detyruar. Automjeti u nis drejt periferisë së Tiranës dhe më pas ndoqi rrugën dytësore drejt Elbasanit. Rreth orës 11:20 paradite, e ndalën diku në një zonë të izoluar pranë fshatit Gracen. Meçen e nxorën jashtë makinës dhe vazhduan presionin për password-in e celularit. Pas kundërshtimit të fillimit, e goditën sërish dhe arritën t’ia merrnin shenjat e gishtit për të hapur telefonin e tij. Ata menjëherë e çuan telefonin në airplane mode (për të penguar sinjalet ose gjetjen e vendndodhjes).
Qëllimi i rrëmbyesve doli sheshit: Ata i kërkuan Gerond Meçes të tërhiqte menjëherë të gjitha ankesat që kompania e tij kishte depozituar në KPP kundër tenderëve të dyshimtë. Nën kërcënim, Meçe u detyrua të bindet. Në kontakt me stafin e vet, ai siguroi që tërheqjet elektronike të ankimimeve të regjistroheshin në sistemin e KPP sa më shpejt. Vetëm pasi morën konfirmimin zyrtar nga sistemi se ankesat ishin çregjistruar, rrëmbyesit e lanë të lirë viktimën rreth orës 16:20 po atë ditë. Ngjarja ishte një akt i mirëfilltë kriminal: grupi hoqi qafe “pengesën” e fundit, duke mbyllur gojën e zërit kritik me metoda mafioze.
Pasi rifitoi lirinë, Gerond Meçe mori guximin të denoncojë gjithçka tek autoritetet. Ai u paraqit në SPAK më 22 shtator 2025 dhe rrëfeu me detaje eksperiencën tronditëse. Dëshmia e tij u bë kyçe për çështjen, duke konfirmuar me fakte konkrete dyshimet e ngritura nga provat e tjera. Meçe pranoi se i ishin krijuar probleme në çdo tender ku merrte pjesë dhe se pas refuzimit për të “bashkëpunuar” me grupin, kompania e tij hasi pengesa të pazakonta dhe të zgjatura në të gjitha proceset pranë AKSHI-t. Ai gjithashtu identifikoi disa nga personat e përfshirë – për shembull, administratoren e “Soft&Solution”, e cila e kishte kërkuar për takim para se të fillonin problemet, si dhe emra kompanish që dilnin vazhdimisht fituese. Këto informacione, bashkë me provat e mbledhura fshehtas (përgjimet telefonike, mesazhet e koduara, filmimet ambientale), krijuan panoramën e plotë të veprimtarisë kriminale.
Hetimi: përgjime, survejim dhe prova tronditëse
SPAK kishte hapur dosjen hetimore prej muajsh, por vepronte me kujdes për të mbledhur prova solide kundër grupit. Duke qenë se midis të dyshuarve kishte zyrtarë shtetërorë me lidhje të forta, hetuesit ndoqën kryesisht metoda speciale si përgjimet dhe vëzhgimet dinamike, për të kapur në flagrancë komunikimet kompromentuese. Dhe rezultatet ishin domethënëse:
- Përgjimet telefonike dhe ambientale zbuluan gjuhën e kodeve dhe sigurinë me të cilën vepronte grupi. Në shumë raste, ata flisnin hapur për planet e tyre, të bindur se ishin mbi ligjin. Në një përgjim të datës 06.11.2023, Ergys Agasi theksonte se “forca e tyre” në sistem ishte e tillë sa askush s’mund t’i prekte: “Ktu forca është ajo që… nuk ka forcë tjetër ktu mo vlla” – dëgjohet të thotë ai, duke iu mburrur bashkëbiseduesit se “sot jemi shumë më lart” se të tjerët. Në një tjetër bisedë, Agasi i ankohet Ermal Beqirit se një person po i “dekonspironte” tek rivalët, gjë që tregon shqetësimin e grupit për informatorë të mundshëm. Mirëpo, me policinë në anën e tyre, ata ndiheshin të paprekshëm – dhe këtë e tregon një episod paradigmatik: Ne nje tjeter moment Agasi tregon dhe forcen e tij edhe perballe kabinetit qeveritar me konkretisht Damian Gjiknurit i cili ishte bere pengese:
Në foton e mësipërme (survejim i 16 mars 2024), Ergys Agasi (majtas) dhe Ermal Beqiri takohen fshehurazi në lokalin “EA Tobacco”. Gjatë këtij takimi, të përgjuar nga SPAK, Agasi i thotë Beqirit plot vetëbesim: “99.9% do bëhet… ja me bast”, duke iu referuar një tenderi që ata kishin manipuluar në AKSHI. Kjo fotografi, e kapur nga një kamerë e instaluar nga hetuesit, ilustron qartë mënyrën e operimit të grupit – plane korruptive të thurura në tavolinë, larg syve të publikut.
- Video-survejimet dhe fotot ishin një tjetër aset i çmuar hetimor. Ekipet e Byrosë Kombëtare të Hetimit (BKH) kishin arritur të vendosnin pajisje të fshehta regjistrimi në ambientet ku grupi takohej rëndom. Për muaj me radhë, kamera të maskuara regjistruan takime konspirative në zyra private, kafene dhe ambiente të tjera. Këto video u analizuan frame më frame, dhe prej tyre hetuesit nxorën momentet kryesore – duke fiksuar imazhe kyçe dhe duke përgjuar dialogët përkatës. Për shembull, në një takim më 17 janar 2024, Mirlinda Karçanaj shfaqet duke hyrë në zyrën private të Ergys Agasit (“EA Tobacco”) dhe aty e pret Ermal Beqiri. Në pamjet e filmuara (ora 16:55–17:55 atë ditë) konfirmohet prania fizike e Karçanajt pranë Agasit, e cila korrespondon në kohë me bisedat e tyre të përgjuara ku diskutohej për “procedurat SPA që na çojti Adela” – referencë e dukshme për Procedurat e Prokurimit të Përshpejtuara (SPA). Një tjetër sekuencë filmike tregon Karçanajn dhe Beqirin teksa bisedojnë në një ambient gjysmë-të errët (gjithnjë nën vëzhgim), kur papritur u bashkohet Agasi që i afrohet dhe e përshëndet drejtoreshën me një familjaritet të tepruar: “Hejj, të bëfsha zemra!” – i thotë ai, ndërsa ulet pranë tyre.
Fotoja tregon drejtoreshën Mirlinda Karçanaj (majtas) duke u takuar me biznesmenin Ermal Beqiri (djathtas) në ambientet e lokalit “EA Tobacco” në Tiranë, më 16 mars 2024. Pamjet filmike dhe fotografike të siguruara nga hetuesit konfirmojnë takime të shumta të fshehta mes zyrtarëve publikë dhe biznesmenëve, ku dyshohet se diskutoheshin detajet e manipulimit të tenderëve. Në këtë rast, sipas përshkrimit të dosjes, Karçanaj dhe Beqiri po flisnin për kriteret e një procedure që kishin planifikuar të shpallnin. “Kaq garanci…” – dëgjohet t’i thotë Karçanaj Beqirit, ndoshta duke iu referuar garancisë bankare për ofertuesit; ndërsa në një moment tjetër ajo shton: “Nuk futet as në eksperiencë” – duke diskutuar eliminimin e një kriteri përvojë nga kushtet e tenderit. Këto dialogë, të ilustruar me fotot respektive nga vendngjarja, tregojnë qartë sesi zyrtarja e lartë dhe biznesmeni i favorizuar bashkëpunonin hapur për të formësuar tenderin sipas dëshirës së tyre, përpara se ky tender të hapej zyrtarisht për publikun.
- Gjurma financiare: Përveç përgjimeve dhe survejimit, hetimi ndoqi edhe qarkullimin e parave. U zbuluan transferta bankare dhe pagesa të dyshimta mes kompanive të përfshira. Andis Papa, në cilësinë e nënkontraktorit formal, kishte kryer pagesa të mëdha (mbi 1.5 milionë euro) drejt një kompanie fantazmë të kontrolluar nga grupi, pa justifikim të qartë ekonomik. Po ashtu, analiza e llogarive tregoi pasurinë e papritur të disa prej zyrtarëve: Ergys Agasi, p.sh., rezultoi me investime në pasuri të paluajtshme dhe biznese që nuk përputheshin me të ardhurat e deklaruara. Këto janë indikatorë tipikë të pastrimit të parave, ku paratë e korrupsionit riciklohen në prona ose biznese për të fshehur origjinën e tyre kriminale. Një element interesant që doli nga përgjimet ishte përmendja e një personazhi me pseudonimin “Labi” – hetuesit zbuluan se ky ishte shtetasi Elgerti Bixha, mik i ngushtë i Ergys Agasit. Në një mesazh të përgjuar që daton që më 6 mars 2019, Agasi, Bixha dhe një i tretë (Alqi Bllako – ish-zyrtar i lartë i akuzuar në një aferë tjetër) diskutojnë për dikë që “po u bëhet pengesë” për përfitimet e tyre të paligjshme dhe shprehen se, nëse situata nuk zgjidhet, “do t’ja q* robt, do fusim çunat, bostanaj”* – një zhargon kërcënues që nënkupton përdorimin e dhunës. Kjo tregon se ky grup kriminal ka qenë aktiv dhe i dhunshëm edhe vite më parë, duke u shtrirë ndoshta në afera të tjera, dhe se kultura e mosndëshkimit u kishte dhënë guximin të shprehnin hapur gatishmërinë për të eliminuar çdo “pengesë” (qoftë ajo person fizik apo ligjor) që dilte kundër tyre.
Vendimi i gjykatës ishte një mesazh i fortë edhe për institucionet: menjëherë pas shpërthimit publik të skandalit, u kërkua nga autoritetet e larta që AKSHI të kryejë një auditim të plotë të të gjitha tenderëve të zhvilluar vitet e fundit. Këshilli i Ministrave deklaroi se do të rishikohen procedurat e prokurimit në sektorin e IT dhe do të forcohen kontrollet e brendshme për të shmangur përsëritjen e një rasti të tillë. Ndërkohë, Komisioni i Prokurimeve Publike u vu nën kritika të ashpra, pasi rezultoi se njëri nga anëtarët e tij (Kreshnik Temova) dyshohet se ishte “dorë e zgjatur” e grupit edhe brenda organit ankimues. Temova, sipas hetimit, shpesh mbante qëndrime në minorancë në favor të vendimeve të dyshimta – p.sh. ai kishte propozuar që një tender për kamerat e sigurisë së burgjeve të klasifikohej si “sekret”, vetëm e vetëm që kompania ankimuese të përjashtohej si e paautorizuar. Ky anëtar i KPP-së u vu menjëherë nën hetim disiplinor, ndërsa vetë institucioni i KPP deklaroi rishikimin e procedurave të veta të integritetit.
Rasti i “Skandalit të Tenderëve te AKSHI” është ndër më të rëndët e viteve të fundit në fushën e korrupsionit publik. Implikimi i niveleve kaq të larta – një drejtoreshë agjencie qendrore, një zyrtar i lartë policie, nëpunës civilë dhe biznesmenë të njohur – dëshmon se korrupsioni i strukturuar mund të depërtojë thellë në shtet dhe të minojë themelet e konkurrencës së lirë dhe shtetit ligjor.
Shënim: Ky shkrim u hartua bazuar ekskluzivisht në përmbajtjen e dosjes hetimore zyrtare të SPAK dhe në vendimin e Gjykatës së Posaçme për masat e sigurisë ndaj të pandehurve të lartpërmendur. Të gjitha faktet, citimet dhe përshkrimet e mësipërme mbështeten në këto dokumente zyrtare, duke ofruar një pasqyrë të plotë të ngjarjeve të zbardhura nga organet e drejtësisë.